MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

SAYFA 109 gıdaların saklanmasında, hayvan hastalıklarında, arı hastalıklarında, parfümeri ve kozmetik sektöründe, bazı zararlı böceklerin öldürülmesinde ve yabani ot mücadelesinde de yaygın olarak kullanılmaktadır (Faydaoğlu ve Sürücüoğlu, 2011). Türkiye’nin iklim ve ekolojik özelliklerinden dolayı birçok tıbbi ve aromatik bitki kültüre alınabilmekte veya dünyanın birçok yerinde olduğu gibi doğadan yabani olarak toplanmaktadır. Defne, kantaron, karabaşotu, mahlep, ıhlamur çiçeği, adaçayı, biberiye, meyan kökü ve ardıç gibi bitkiler doğadan toplanırken; kimyon, anason, kekik, çemen, rezene, nane ve kişnişin tarımı yapılmaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkiler özellikle ülke ekonomisine olan katkıları ve yetiştirildiği yörede yaşayanlara sağladığı ek gelir açısından önemli bir yere sahiptir. Ülkemiz sahip olduğu ekolojik ve iklimsel koşulları, tür çeşitliliği ve endemik bitki türleri ile bitki dış satımında dünyanın önde gelen ülkelerinden birisidir (Anonim 2016). Türkiye yaklaşık 100 ülkeye tıbbi ve aromatik bitki ihracatı gerçekleştirmektedir. İhracatın çoğunluğunu ABD, Almanya, Vietnam, Hollanda, Polonya, Brezilya, Kanada, İtalya, Belçika, Yunanistan, Fransa ve Japonya’ya yapmaktadır. Bu ülkelere ihraç edilen en önemli tıbbi ve aromatik bitkileri; kekik, defne yaprağı, kimyon, anason, rezene tohumu, ardıç kabuğu, mahlep, çemen, biberiye, meyan kökü, nane, sumak, adaçayı ve ıhlamur oluşturmaktadır (Anonim 2016; Kurt ve İmren 2018; Yaldız ve Çamlıca 2018). Tıbbi ve aromatik bitkiler; dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik getirisi yüksek olan bir alandır. Eğer bu bitkiler doğru koşullarda kültüre alınırsa elde edilecek ürünler bir ülkenin ekonomisine can katacak ve bulunduğu yörenin refah seviyesini önemli ölçüde yükseltecektir. Ülkemizde bunlarla ilgili çok güzel örnekler mevcuttur. Bunlardan birisi Malatya’nın Arapgir ilçesinde kültüre alınan ve ülkemizde daha çok park ve bahçelerde süs olarak tercih edilen mor reyhan ( Ocimum basilicum ) bitkisidir. Halk arasında tıbbi olarak yatıştırıcı, midevi, idrar artırıcı ve gaz söktürücü etkilere sahip olan bitkinin yaprakları da aynı zamanda baharat olarak kullanılmaktadır. Ancak Arapgir ilçesinde bu bitkinin yapraklarından tıbbi ve baharat olarak kullanımı dışında reyhan kurusu, reyhan çayı, reyhan reçeli, reyhan şerbeti, reyhan gazozu ve reyhan sirkesinin yanında sabun, oda spreyi, sinek kovucu ve cilt kremleri üretimi de ortaya çıkarılarak piyasaya geniş bir yelpaze arz edilmiştir. Bu çok çeşitli ürünlerin tüketiciye ulaştırılması sonucunda 2019 yılı itibariyla yaklaşık 10 bin nüfuslu ilçe, tek bir bitkiden yıllık 1,5 milyon TL civarında gelir sağlamıştır. Yüzyıllardır Anadolu’da, Lokman Hekim, İbn-i Sina, İbn-i Baytar, Şerafeddin Sabuncuoğlu, İbn-i Şerif gibi alimler, çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde tıbbi bitkileri kullanmışlardır. TÜRKIYE YAKLAŞIK ILE AVRUPA KITASININ TAMAMINDAN DAHA ZENGIN BIR ÇEŞITLILIĞE SAHIPTIR. 3700 ’ü endemik, 11.707 bitki taksonu KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021