MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

SAYFA 157 İ nsanoğlunun “yönetimine” giren hayvanlar, orijin türlerine göre daha geniş bir coğrafyaya yayılarak “adapte” olmuş lokal, yerli ırklar oluşturmuştur. Hayvanların melezlenmesine olan ilgi 1900’lerin başlarına kadar uzanan, neredeyse genetik bilimi kadar eskidir. Bugün dünyada var olan süt ırkları, safkan olmayan düşük verimli hayvanların, safkan ırkların erkekleri ile çiftleştirilmesi sonucu oluşturulmuştur. Hayvan ıslahında yapılan başarılı çalışmalarla, yerli ırklardan yüksek verimli kültür ırkları ve yeni ırk geliştirmeye yönelik çalışmalar son yıllarda hız kazanmıştır. Bir işletmeye yararlı hayvan üretmek amacıyla gerçekleştirilen etkinliklerin bütününe “genetik ıslah” ya da “damızlık üretimi”, bu süreç sonunda elde edilen ürüne ya da materyale de “damızlık” denir. Günümüzde damızlık terimi sadece erkek ve dişi hayvanları değil, onlardan elde edilen sperma ve embriyoları da kapsamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana hayvancılıkta damızlık üretimi konusunda yoğun çabalar olmuştur. Ancak istenilen başarıya ulaşılamadığı da bir gerçektir. Hayvan yetiştiriciliğinin dalları olan kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde, ana-baba ve büyük ana-baba soylarında dışa bağımlılık süregelmektedir. Sığırlarda -özellikle süt sığırlarında- ve koyunlarda, yeni ırk oluşturma çalışmaları daha ağırlıklıdır. Türkiye’de yerli evcil hayvan ırkı, tipi, yöresel tipi, hattı ve ekotipleri ile yeni oluşturulan evcil hayvan ırkı, tipi, hattı, ekotipi ve hibritlerinin tesciline ilişkin usul ve esasları;  11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 10 uncu maddesi ile 21/12/1967 tarihli ve 969 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Merkez ve Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun 3’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan 22 Aralık 2011 tarih ve 28150 sayılı yönetmelikle düzenlenmektir. Buna göre geliştirilen bir tipin ırk olarak kabul edilebilmesi “fenotipik ve genotipik olarak özgün niteliklere sahip olması, bu özellikleri bakımından bir örnek olduğu ve bunları döllerine geçirebildiği bilimsel olarak tespit edilmiş olan Türkiye yerli evcil hayvan ırkı, tipi, yöresel tipi, hattı ve ekotipleri ile yeni oluşturulan; evcil hayvan ırkı, tipi, hattı, ekotipi ve hibritlerinin türü içerisinde, farklı bir hayvan grubu olduğunun Komite tarafından kabulü ve bilinen tüm özelliklerinin kayda alınıp Resmî Gazete’de yayımlanması ile resmiyet kazanan işlemlerle” belirlenir. Melezleme sonucu elde edilen çeşitli özellikleri bakımından bir örnek ve bu özelliklere sahip verimli döller veren hayvan grupları yeni ırk olarak kabul edilir. Sığırlarda -özellikle süt sığırlarında- ve koyunlarda, yeni ırk oluşturma çalışmaları daha ağırlıklıdır. ÇIKMIŞTIR. İNSANLARIN IHTIYAÇLARINDAKI ARTIŞ VE DEĞIŞIME BAĞLI OLARAK HAYVANLARIN VERIM DÜZEYLERI ARTMIŞ, ÖRNEĞIN BIR INEĞIN BUZAĞISINI BÜYÜTMEK IÇIN ÜRETTIĞI SÜT MIKTARI 500-1000 kg’dan 10.000 kg’a KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021