MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

202 SAYFA DÜNYA ORMAN VARLIĞI VE ORMANCILIĞI Dünyadaki bütün ormanlarda ağaç servetinin yaklaşık 527 milyar m 3 düzeyinde bulunduğu ve hektarda ortalama 131 m 3 ağaç servetine sahip olduğu tahmin edilmektedir. Toplam ağaç servetinin yüzde 61’i yapraklı, yüzde 39’luk kısmı ise iğne yapraklı ormanlardan oluşmaktadır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) tarafından yapılan 2015 yılı Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi’ne göre mevcut ormanların yaklaşık yüzde 93’ü doğal ormanlardan, yüzde 7’si ise plantasyonlardan oluşmaktadır. Uluslararası veriler incelendiğinde dünyamızdaki orman kaybı her yıl devam etmekte olmasına karşın, ormansızlaşma miktarı her yıl azalmaktadır. Dünyanın toplam ağaç serveti düşmektedir. 1990’da 560 milyar m 3 olan toplam ağaç serveti 2020’de 557 milyar m 3 ’e düşmüştür. Genel olarak doğal ormanlarda kayıplar yaşanırken, plantasyon ormancılığında ise artış eğilimi görülmektedir. 2010-2015 yılları arasında doğal ormanlarda ortalama yıllık orman kaybı 6.5 milyon hektar iken, aynı dönemde plantasyon ormanlarında ortalama yıllık 3.3 milyon hektarlık artış yaşanmıştır. Kaynaklar, ormanların Afrika’da ve Güney Amerika’da azalmakta, buna karşılık Asya ve Avrupa’da arttığını göstermektedir. Aynı dönem içinde en fazla orman alanı kaybeden ülkeler ise sırasıyla Brezilya, Endonezya, Myanmar, Nijerya ve Tanzanya’dır (FAO, 2020). Ormanların hepsi, üretim için ayrılan alanlardan oluşmamaktadır. Taşıdıkları özellikleri ile bizzat kendisinin korunması gerekli ormanlar da mevcuttur. Dünyada “Korunan Alan” statüsüne sahip orman alanı tahmini 726 milyon hektardır ve Güney Amerika yüzde 31 ile korunan alanlarda en yüksek orman payına sahiptir. Dünyadaki ormanların yaklaşık yüzde 10’u (424 milyon ha) biyolojik çeşitliliğin korunması, 399 milyon ha kadarı da öncelikle toprağın ve suyun korunması, 186 milyon ha’lık miktarı ise rekreasyon, turizm, eğitim, araştırma ile kültürel ve manevi alanların korunması gibi sosyal hizmetler için ayrılmıştır (FAO, 2020). Dünya ekonomisinde önemli bir yere sahip ormanların mülkiyeti büyük oranda devletlerindir. Ormanların küresel olarak yüzde 77’si devlet mülkiyetinde iken yaklaşık yüzde 22’si ise özel mülkiyette bulunmaktadır (yüzde 1 diğer ya da bilinmemektedir). 2010 yılı verilerine göre dünya genelinde 12.7 milyon kişi, ormancılık iş ve işlemlerinde istihdam edilirken, bu sektörün dünya ekonomisine brüt katma değeri 2011 yılında 606 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir (FAO, 2015). Dünyada “Korunan Alan” statüsüne sahip orman alanı tahmini 726 milyon hektardır ve Güney Amerika yüzde 31 ile korunan alanlarda en yüksek orman payına sahiptir. Orman ürünleri üretimi, temelde “oduna dayalı” ve “odun dışı” orman ürünleri olarak ikiye ayrılır. Özellik odun hammaddesinden binlerce çeşit ürün üretilebildiği için ülke ekonomileri için oldukça önemli bir paya sahiptir. Bu ürünler yakacak ve yapacak (kereste, levha, parke, kağıt, kaplama vb..) olmanın yanı sıra enerji elde etme amaçlı da kullanılmaktadır. Odun dışı orman ürünleri ise reçine, yapraklar (defne, ıhlamur vb.), fıstık, mantar, aromatik bitkilere kadar çok çeşitli ürünleri ifade etmektedir. Bu tür ürünler giderek artan oranda üretilmektedir. Ormanlar topluma yukarıda anlatıldığı gibi ürünler (mal) sunarken aynı zamanda hizmet olarak adlandırılan rekreasyon, erozyonu önleme, doğayı koruma, karbon tutma ve oksijen üretme gibi birçok hizmet de sunarlar. Özellikle kentleşmenin hızla arttığı son elli yılda toplumun ormandan beklentileri çeşitlenmiş ve ormanların sunduğu hizmetlere talep artmıştır. Odun hammaddesi ile birçok ürün üretilmektedir. Çok KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021