MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

272 SAYFA Mutasyon Islahı Islahçılar, bitkilerde arzu edilen özellikleri bünyesinde barındıran bireyleri tarlada tarayarak tespit etmek için sürekli ekim ve seçim yaparak uzun yıllar boyunca denemelerini sürdürmektedirler. Bu özelliklerden birkaçı bazen mutasyon adı verilen bir süreçle kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Mutasyonlar, genetik çeşitliliğin ve farklılığın temelini oluşturmaktadır. Ancak doğal mutasyon, gerçekleşme hızı çok yavaş ve ıslahçıların istediği kombinasyonları sağlaması açısından düşük olasılığa sahiptir. Bu nedenle, 1920’li yılların sonlarına doğru, bitkiler üzerinde mutajenlerin veya X ışınlarının kullanılması ile mutasyonların meydana gelme olasılığı ve hızı artırılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda, mutasyona uğratılan bitkiler içerisinden istenilen özellikleri sergileyen bitkilerin seçilimi yoluna gidilmiştir. Bu sayede, yıllar içerisinde mutasyon ıslahı yöntemi kullanılarak arpa, buğday, mısır, fasulye, domates, patates, şeker kamışı, soya fasulyesi gibi agronomik olarak arzu edilen özelliklere sahip binlerce yeni çeşit oluşturulmuştur. Mutasyon ıslahı ile verim, erkencilik, yağ, şeker, nişasta gibi besin içeriklerinde artış sağlanması, toksin ve sekonder metabolit gibi maddelerin azaltılması hastalık ve çevresel streslere karşı tolerans gibi verim ve kalite özellikleri taşıyan genotipler hedeflenmiştir. Verim ve adaptasyon yeteneği yüksek genotiplerin geliştirilmesi ve hâlihazırda muhafaza edilmesi, gelecekte öngörülen kuraklık ve su stresi gibi değişen olumsuz çevre koşullarında ve öngörülemeyen ani hastalıkların yayılmasında direnci yüksek genotiplerin ekin kaynaklarımızın sürdürülebilirliğine yardımcı olacaktır. Islahta Genom Düzenlenmesi Dünya üzerinde tarım arazilerinin azalması, biyotik ve abiyotik streslerin artması, olası ani iklim değişikliklerinde doğal yaşam dengesinin bozulması karşısında besin ve üretim güvencesinin sürdürülmesi gerekmektedir. Bu nedenle, stres koşullarına karşı hazırlıklı olmak amacıyla; genetik çeşitliliğin artırılması, adaptasyon yeteneği yüksek ürünlerin oluşturulması ve biyotik ve abiyotik streslere dirençli veya tolerant ürünlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Genom düzenleme teknolojileri, genetik çeşitliliğin artırılmasında, verim ve kalite karakterleri yüksek, stres koşulları karşısında tolerant, adaptasyon Moleküler markörlerin klasik ıslah ile birlikte kullanılması, bireylerin performans ve fenotiplerinin önceden tahmin edilmesi hayvan ve mahsul yetiştiriciliğine önemli katkılar sağlayacaktır. TARIMDA GENETIK MÜHENDISLIĞI VE UYGULAMA ALANLARI KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021