MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

SAYFA 275 sekanslanarak incelenmesi yerine bireylere özgü genomik fragmanlar belirlenip bu spesifik DNA fragmanlarının sayısı, boyutu ve dizisindeki farklılıklar kullanılarak tür tanımlamaları yapılmaktadır. Bu amaçla kullanılan bu yönteme DNA parmak izi adı verilir. Mini ve mikrosatellitler gibi tandem olarak tekrarlanan diziler, DNA parmak izinde sıklıkla kullanılan işaretleyicilerdir. DNA parmak izi yöntemi ile genotiplerin ayırt edilmesi, genetik akrabalık ilişkileri, ebeveyn tayini gibi uygulamalarda kullanılmaktadır. Diğer bir yandan, DNA parmak izi, dağ keçisi ve keçilerde uygulandığı gibi tüm genomu etiketlemek için genom üzerinde işaretler sağlayabilir. Bu tür belirteçler, gen introgresyonu tabanlı ıslah programlarında çok faydalı olabilecektir. Tanımlanmış tavuk türleri kullanılarak yapılan bir çalışmada gösterildiği gibi, popülasyonlarda kendileşme de DNA parmak izi yöntemiyle değerlendirilebilecektir. DNA barkodlama, canlı organizmaların küresel bir veritabanını oluşturmak için uluslararası protokolleri ve DNA bölgelerini kullanan bir tür tanımlama aracıdır. Bitki DNA barkodlamanın önemi, bitkileri hem korumak hem de kullanmak için doğru tür tanımlamasına duyulan ihtiyaçtan kaynaklanmaktadır. Bitkilerin DNA barkodlaması hâlihazırda çok çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Örneğin; tıbbi bitkilerden mutfak baharatlarına, meyvelere, zeytinyağına ve çaya kadar uzanan bitkisel ürünlerin doğrulanması için barkodlama yaklaşımları kullanılmaktadır. DNA barkodlamanın ekolojik uygulamaları ise, istilacı türlerin tanımlanmasını, kök dokusu kullanılarak yer altı bitki çeşitliliğinin karakterizasyonunu ve topraktaki bitki kalıntılarından eski bitki örtüsünün ve iklimin yeniden yapılandırılmasını içermektedir. DNA barkodlama bağlamında elde edilen genetik diziler, filogenetik topluluk ekolojisinde kullanılmak üzere filogenetik ağaçlar oluşturmak için de kullanılmaktadır. Ülkemizdeki bitki örtüsü, çeşitlilik açısından oldukça zengin olup içerdiği endemik kaynaklardan dolayı Türkiye, bitki genetik kaynakları açısından çok değerli konumdadır. Ülkemizdeki bitkilerin gen kaynaklarının değerlendirilmesi, çeşitlerin saptanması ve barkodlanması gelecek adına türlerin korunmasında, tohumbankalarının oluşturulmasında ve muhafaza edilmesinde katkıda bulunacaktır. Bu nedenle ülkemizde gerçekleşecek olan barkodlama ve tür tayini çalışmaları yüksek önem arz etmektedir. KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021