MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

SAYFA 295 B ir üretici, bitkide optimum verimi ve kaliteyi elde etmek için sıcaklık, atmosferik koşullar, besin kompozisyonu, aydınlatma spektrumu ve yoğunluğu gibi birçok çevresel faktörü kontrol etmeye çalışmaktadır. Tam kontrollü tarımda kullanılan topraksız tarım uygulamaları, aydınlatma, iklimlendirme, izleme, uzaktan müdahale ve yapay zekayı kullanan çok yönlü teknolojiler, üretim adına gerekli tüm kontrolleri mümkün kılmaktadır. Hidroponik Sistem Topraksız tarım uygulamaları içerisinde en eski ve de en yaygın olan uygulamadır. Günümüzde kullanılan pek çok topraksız tarım uygulamaları da bu sistemin geliştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Sistemde, su ortamında bulunan eriyik haldeki bitki besin maddeleri ile bitkisel üretim yapılmaktadır. Bununla birlikte sadece su ortamı değil aynı zamanda perlit, mineral/kaya yünü ve Hindistancevizi kabuğu (cocopeat) bitki yastıklarında da sıvı haldeki bitki besin maddeleriyle üretim yapmak mümkündür. Bu yöntem ile bitkiye sadece ihtiyacı kadar besin takviyesi yapıldığından tarımsal girdilerde ve su ve gübre tüketiminde ciddi anlamda tasarruf sağlanmaktadır. Yapılan bir çalışmada, 1 hektarlık alana kurulu hidroponik sistemle üretim yapılan bir serada, 10 hektarlık klasik yöntemlerle üretim yapılan bir açık işletmeye kıyasla, aynı miktarda mahsul elde edilmesinin yanı sıra 75.000 tonluk su tasarrufu sağlandığı belirlenmiştir. Söz konusu uygulama dikey çiftliklerin tasarlanmasında en fazla tercih edilen sistem olup, günümüzde ticari anlamda üretim yapan pek çok sera ve işletmede tercih edilmektedir. Aeroponik Sistem Besin eriyiği sisi ya da kök sisleme tekniği olarak adlandırılan bu metot, NASA’nın 1990’larda geliştirdiği minimum su kullanımıyla doğal çevredeki havaya dağıtılan toz/partikül/zerrecik halindeki besin elementleriyle bitki büyütme sistemidir. Sistemin temel prensibi eriyik haldeki bitki besinlerinin suyla birlikte sis/buhar halinde açıkta bulunan bitki köklerine püskürtülmesine dayanır. Mevcut hidrokültür uygulamaları içerisinde en yenisi olan bu sistem, aynı zamanda en fazla su tasarrufu sağlanan uygulamadır. Başlangıçta su bulunmayan veya çok sınırlı su kaynağı bulunan yerlerde bitkisel üretim amaçlanmışsa da dikey çiftlik kavramıyla bu yapılarda da kullanılabileceği ileri sürülmüştür. Akuaponik Sistem Topraksız tarım uygulamaları içerisinde henüz yaygınlık kazanamamış olmakla birlikte hem bitkisel hem de hayvansal üretime olanak tanımasıyla dikkat çeken bir metottur. İlk olarak 1980’lerde ortaya konan bu sistemde özellikle tilapya, levrek ve alabalık yetiştirilmektedir. Bu sistem, akuakültür ile hidroponik uygulamaların birleşimi şeklinde özetlenebilir. Uygulamada süreç, su ürününün yetiştiği havuzlardaki suyun canlı için kirli bir hal aldıktan sonra bakteri ve virüslere karşı filtrelenip bitkiye verilmesi ve bu aşamadan sonra bitki beslemeden arta kalan suyun, yeniden sterilize edilerek havuzlara nakli şeklinde gerçekleşmektedir. Bu sistemde bitki ve su ürünü arasındaki su döngüsü sürecinde, sterilizasyon ve su içeriğinin her iki canlı grubu için de ideal değerlerde korunması büyük önem arz etmektedir. Bu açıdan akuaponik sistemin ilk yatırım maliyetinin yüksek olması, hâlihazırda kurulum maliyetleri yüksek olan dikey çiftlikler odağında ayrıca şüpheyle yaklaşılan ve tartışılan bir alternatif olmasına neden olmaktadır. Kontrollü iklim alanlarının amacı mevsim faktörlerini ve öngörülemeyen hava koşullarının etkilerini en aza indirmektir. KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021