MÜSİAD KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞİ

SAYFA 463 KIRSAL KALKINMA VE TARIMIN GELECEĞI RAPORU - 2021 T arımsal üretimde gelirlerin sezonluk/mevsimsel elde edilmesi ve dış etmenlere bağlı risklerin gelir üzerinde etkili olması, tarım finansmanını önemli bir konu hâline getirmektedir. Ekipman, teknoloji, gübre, yem, sulama ve iş gücü gibi üretim harcamalarının karşılanması belirli bir nakit sermaye ihtiyacı doğurmaktadır. Tarım sektöründe bulunan doğal şartlardan gelen riskler ve stabil olmayan pazar fiyatları da göz önünde bulundurulduğunda tarımsal üretimin ekonomik sürdürülebilirliği, nakit sermayenin dış finansman yollarında aranmasıyla sonuçlanmaktadır. Doğal Koşulların Finansmanla İlişkisi Tarımsal ürünün elde edilmesi ve gelire dönüşmesi süreci ile yatırımın yapıldığı dönem arasında belirli bir zaman geçmesi ve elde edilen ürünün her zaman her koşulda stabil bir görünüm çizmemesi bu noktada önemlidir. Örneğin tarladaki ürünün nakit karşılığının alınması ancak hasat sonrasında gerçekleşeceği için hasat dönemine kadarki süre zarfında üretici bir gelir elde etmemektedir. Bu bağlamda üretici gelir elde etmediği döneme ait ödemeleri (makine, araç-gereç, gübre, sulama, yem vb.) için belirli bir likidite kaynağına sahip olmak durumundadır. Bu durum tarım sektörünün doğal koşullarının likidite ile doğrudan bir ilişki içerisinde olmasına sebep olmaktadır. Finansman modellerinin de bu koşullar göz önüne alınarak şekillenmesi gerekmektedir. Tarım Finansmanı Yöntemleri Tarımsal finansman yöntemlerinden biri olan finansal kiralama, herhangi bir tarım aletinin doğrudan satın alınması yerine kiralama yoluna gidilerek daha az sermaye harcanmasını mümkün kılmaktadır. Bir diğer yöntem olan vadeli işlemler de tarımın finansmanında faydalı bir araç olarak kullanılabilmektedir. Gelecekteki fiyatların tahmini edilmesiyle gerçekleştirilen vadeli işlemler üreticinin likidite kaynağına erken ulaşmasını sağlayan bir sistemdir. Sözleşmeli tarım da bir başka tarım finansmanı yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Üreticiler ve sanayicilerin ortak olarak hareket ettikleri sözleşmeli üretimde, alıcıların ihtiyaçları tahmin edilerek üreticiler ile sözleşme yapılmaktadır. Bu tahminler çerçevesinde yapılan sözleşme kapsamında sanayici ürünlerin satın alınmasını üreticiye taahhüt etmektedir. Özellikle gıda sektöründe faaliyet gösteren birçok firma sözleşmeli üretim modelini kullanarak çiftçiyle iş birlikleri gerçekleştirmektedir. Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Bankası Türkiye’de tarımın finansmanında ön plana çıkan en önemli kurumların başında Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Bankası gelmektedir. Üreticilerin ihtiyacı olan yakıt, ilaç, tohum, gübre, yem, makine vb. kalemlerin karşılanması için kredi programları bulunan Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri, faizdeki dalgalanmalardan üreticiyi korumak amaçlı sabit faizli kredilerle finansman ihtiyacını karşılamaktadır. Tarım sektörünün doğal koşullarının likidite ile doğrudan bir ilişki içerisinde olması, finansman modellerinin de bu koşullar göz önüne alınarak şekillenmesini gerektirmektedir.